Gminna Biblioteka Publiczna

Upalne lato 1939 roku. Cała Europa znajduje się w cieniu nadchodzącej wojny. Niemcy szukają już tylko pretekstu, by ją wywołać. Jednak ich przeciwnicy do ostatniej chwili starają się uzyskać informacje, które mogą zadecydować o wyniku przyszłego starcia. Kluczem wydaje się być niemiecka maszyna szyfrująca ENIGMA. Do akcji w Berlinie wkracza brytyjski wywiad wspomagany przez polskich agentów. Liczy się każda chwila - armia hitlerowska jest już gotowa do wojny z Polską. Elitarny oddział - BATALION SZTURMOWY SS WOTAN zostaje wysłany do przeprowadzenia prowokacji w radiostacji w Gliwicach, a celem pierwszej kampanii staje się Warszawa.

Okupowana Grecja, wstrząsane partyzanckimi walkami Bałkany i pełen wojennej zaciekłości front wschodni są tłem przeżyć bohaterów kolejnej powieści Svena Hassela. Machina wojenna bezlitośnie odziera walczących z poczucia godności i humanitarnych odruchów współczucia, zaufania i szacunku wobec współtowarzyszy. Rozkazy przełożonych, nawet najbardziej absurdalne, zmieniają żołnierzy w bezduszne automaty.

Od stycznia 1945 roku zaczęła się paniczna ewakuacja ludności niemieckiej z Zachodnich i Wschodnich Prus. Około dwóch milionów niemieckich cywilów, rannych żołnierzy i robotników przymusowych, pod huraganowym ogniem artylerii i bombami Armii Czerwonej, szukało dróg ucieczki na Zachód. Mogli już tylko liczyć na pomoc resztek 2. Armii niemieckiej. W styczniu 1945 roku ze zgrupowania kurlandzkiego przerzucono na Pomorze cztery pełne dywizje, wśród nich 4. Dywizję Pancerną. Miały one wzmocnić zachodniopomorski front, a także osłaniać ewakuację ludności cywilnej i rannych z portów Gdańska, Gdyni i Mierzei Wiślanej. O tej wielkiej ucieczce sporo już pisano. Ale o tych, którzy osłaniali uchodźców - o "żołnierzach ostatniej godziny" - niewiele. Hans Schäufler, podporucznik 35. Pułku 4. Dywizji Pancernej, opisuje ostatnie miesiące wojny, zaciekłe walki na Pomorzu z nacierającymi wojskami 2. Frontu Białoruskiego. Rozpaczliwe próby utrzymania Tucholi, Torunia, Bytowa, Kartuz, Żukowa, Gdyni, Sopotu. I wreszcie Gdańska, który stał się dla Niemców "kotłem czarownic" i gdzie zginął dowódca 4. Dywizji, gen. Clemens Betzel. Pisze o odwadze i bohaterstwie żołnierzy i oficerów, ale i o tych, których pokonał strach, i którzy nie chcieli już dalej walczyć. Opisuje dramat pasażerów zatopionych statków "Wilhelma Gustloffa" i "Goi". Wspomina również własną dramatyczną ucieczkę w pierwszych dniach maja przez Bałtyk, na niewielkiej motorówce, aż do Heibigenhafen. Dostał się do niewoli angielskiej, miał więc więcej szczęścia niż jego koledzy, internowani w Szwecji, i w grudniu 1945 roku przekazani przez Szwedów Sowietom. Opisuje też mało znany epizod zbombardowania przez aliantów w Neustädler Bucht (koło Lubeki) statków niemieckich z kilkoma tysiącami więźniów obozów koncentracyjnych.

Zapomniany żołnierz to pamiętnik napisany przez Guja Sajera, który jako kilkunastoletni szeregowiec jesienią 1942 roku wyruszył w szeregach Wehrmachtu na front wschodni. Początkowo służył w jednostce transportowej - później zgłosił się na ochotnika do elitarnej dywizji Gross Deutschland. Chłopak marzył, by przeżyć ekscytującą przygodę, ta jednak przeistoczyła się w rozpaczliwą walkę o przetrwanie. Jest to relacja szczególna, o niezwykłej wartości historycznej, będąca zarazem wstrząsającym dokumentem osobistym. To zapis wydarzeń "oglądanych oczyma siedemnastoletniego młodzieńca, który przeżywać musi to, co wielu dojrzałym mężczyznom niełatwo byłoby znieść". Ta jedyna w swoim rodzaju opowieść o froncie rosyjskim swym realizmem, ładunkiem grozy i patosu przerasta wszystko, co dotychczas napisano na ten temat, i to nie tylko dlatego, że autor rzeczywiście przeżył opisane przez siebie wydarzenia. Zapisane jego piórem takie słowa, jak mróz, głód, gorączka, krew i strach porażają naturalizmem. Sajer jako niezmiernie wrażliwy obserwator na pozór nieistotnych rzeczy ma niespotykany dar opisywania ich z ogromną siłą ekspresji. Toteż czytelnik nie może wątpić, że wszystko to, co autor przedstawia, jest prawdziwe - prawdziwe aż do najdrobniejszego szczegółu. Sajer nie uprawia tu literatury i nie sili się na oryginalność; wie, że tak w istocie było - takie były i strach, i odwaga, wojenny koszmar i żołnierska niedola.